Klimaatbeheersing: Isolatie !
1 Isoleren
1.1 Wat
is isoleren?
Het
afzonderen of afschermen van een bepaalde invloed op iets of iemand.
1.2 Soorten
isolatie
- Warmte van koude isoleren; vb: huis
- Vocht van droog isoleren; vb: dak,
muren en vloeren
- Brand weren; vb: deuren, openbare
gebouwen, labo’s
- Wind en tocht afschermen; vb: ramen en
deuren
- Lawaai en stilte isoleren; vb: studio,
discotheken
- Elektriciteit isoleren; vb: isolatie
rond elektrische leidingen
1.3 Nut
- Voor de veiligheid; vb:
brandveiligheid
- Besparen; vb: verwarming beperken
- Verhogen duurzaamheid; vb: droog hout
gaat langer mee
- Verbeteren comfort; vb: geluid van
buren isoleren
1.4 Klimaat
Zijn de
omstandigheden binnen een gebied die bepalend zijn door enkele factoren:
temperatuur (binnen ±20°C), straling (zon), vocht, wind, neerslag en geluid.
Wanneer al deze factoren optimaal voor de mens zijn spreken we over een gevoel
van behaaglijkheid, in woontermen wooncomfort.
1.5 Warmtetransmissie
Warmtetransmissie
is eigenlijk het overbrengen (geleidbaarheid) van warmte welke gepaard gaat met
ongewenste energie (warmte die verloren gaat, maar wel gebruikt wordt) = Wet
van behoud van energie.
Warmteoverbrengers:
kookplaat, dynamo, ...
Rendement % =
(Ongewenste energie / nuttige energie) x 100
Warmte-energie
verplaatst zich van warm naar koud op basis van 3 vormen:
- Geleiding: warmte wordt doorgegeven door
de moleculen van het materiaal.
Vb:
koper (= thermisch geleidend materiaal), PVC (= thermisch isolerend mat.)
- Convectie: warmte wordt gedragen door
moleculen van een gas of vloeistof.
Vb:
ballon.
- Straling: De warmte wordt door golven doorheen
de materie of gas overgedragen. Vb: UV-stralen.
Warmtegeleidbaarheidscoëfficient
Is de
hoeveelheid warmte die op 1 sec door een materiaal geleid wordt van 1 meter
dikte met een oppervlakte van 1 vierkante meter en dit wanneer er een
temperatuurverschil van 1 graad tussen de 2 vlakken bestaat.
Geleiders
|
Halfgeleiders
|
Isolatie
|
Metalen
Natuursteen
Metselwerk
bepleistering
|
Massief
hout
Vezelplaten
Multiplex
|
Glaswol
Polystyreen
Polyurethaan
DROGE
STILSTAANDE LUCHT
|
1.6 Vergelijking
Thermische met akoestische isolatie
Thermische
isolatie: Isoleren om
energie te kunnen besparen in functie van warmteverlies. Hierbij is de dikte en
dichtheid van de isolatie bepalend.
Akoestische
isolatie: Isoleren in
functie van het dempen van het geluid: Luchtgeluiden (trilling lucht) en
Contactgeluiden (trilling vaste stoffen). Hier is de dikte, flexibiliteit en
massa van de muur bepalend.
1.7 Isolatietoepassingen
Bij een
gewone woning ziet men dat de verliezen langs het dak het belangrijkst zijn.
Hier zal dan ook de voorrang aan verleend worden bij het isoleren. Men kan
zowel de vloer van de zolder als onder het dak isoleren. Overisoleren is
natuurlijk ook niet aangeraden, enerzijds in functie van kostprijs en anderzijds
condensatievorming. Ventileren hoort daarom ook onder de term isoleren. Naast
het dak is het ook nodig om aandacht te besteden aan de isolatie van de muren,
vloeren (kelder), ramen en deuren (dichtingen en beglazing).
Enkele gouden
tips die werden verstrekt door het Ministerie van Economische Zaken om energie
te bezuinigen zonder aan ons comfort te raken zijn:
- Voegen van deuren en vensters
afdichten met tochtstrips en tochtbanden.
- s’ Avonds rolluiken en overgordijnen
suiten (gordijnen niet over radiatoren laten hangen).
- Radiatoren sluiten wanneer men
verlucht.
- De temperatuur s’nachts of bij
afwezigheid 5°C lager stellen.
- Achter radiatoren isoleren met
alu-strook.
- De CV regelmatig onderhouden en
afstellen.
- Klep van open haardschouw dichten
wanneer deze niet gebruikt wordt.
- De woonkamertemperatuur tot 19°C
brengen (1°C minder = 7% besparen).
- Dampkapafzuiging tot de kortst
mogelijke tijd beperken.
- Beter stortbad dan een bad.
- Gebruik spaarlampen.
- Zonnepanelen of warmtepompen
- ...
1.7.1 Twee hoofdregels
- Isolatie breng je zoveel mogelijk aan
de koude buitenzijde aan, zodat alle onderliggende constructieve delen mee
beschermd worden.
- Het dampscherm komt steeds aan de
warme zijde.
1.7.2 Daken
Er zijn een aantal regels om dakisolatie goed te plaatsen:
Zorg ervoor dat het onderdak winddicht is.
Het onderdak dient niet enkel om eventuele waterinsijpelingen of jachtsneeuw op te vangen. Het moet het dak ook winddicht maken.
Dakisolatie kan je best vergelijken als het dragen van een wollen trui. Indien je daarmee onbeschermd in de koude wind loopt, waait de warme lucht er uit en krijg je het koud. Als je erboven een luchtdichte jas draagt, blijft de warme lucht in de wollen trui. Het is dus stilstaande lucht die isoleert.
Om deze reden moet ook dakisolatie luchtdicht afgewerkt worden. Het onderdak zorgt hiervoor aan de buitenzijde, het dampscherm of de damprem aan de binnenzijde.
De isolatie moet goed aansluiten tegen de kepers (of balken bij zoldervloerisolatie). Daarom worden best wolmaterialen gebruikt. Harde plaatisolatie is zeer moeilijk zo perfect te snijden dat er geen spleten en kieren zijn tussen de plaat en de kepers.
De dakisolatie moet worden afgewerkt met een dampscherm.
Dit is noodzakelijk om de dakisolatie optimaal te laten functioneren en om condensatie van damp in het isolatiemateriaal te vermijden.
Damp (van de badkamer, keuken, door te ademen, ...) dringt immers doorheen de pleister- en de isolatielaag. Damp condenseert bij 14°C. Omdat tijdens de winterperiode de koude kant van de isolatie (de bovenzijde) geen 14°C haalt, zal de damp tussen de dakplaat en de isolatie condenseren.
Werk daarom het isolatiemateriaal aan de warme kant (binnenzijde) af met een doorlopend (goed overlappend) scherm (damprem of – scherm), waarbij alle openingen (bevestigingspunten, doorvoerleidingen,…) voldoende dicht gekleefd zijn.
Laat je adviseren voor een probleemvermijdende uitvoering.
1.7.2.1. Isoleren van een hellend dak
Het plat dak zit al enkele jaren in de lift. Meer en meer bouwers kiezen het als bekroning voor hun woning. Ook in combinatie met andere daktypes zoals het zadeldak of een gebogen dak doet deze dakvorm het goed. De verbeterde technieken en systemen zijn zeker niet vreemd aan dit succes. Het systeem van het koude dak dat vroeger toegepast werd, wordt tegenwoordig ten strengste afgeraden. Hierbij bleef er tussen de isolatie en de dakafdichting een luchtlaag vrij. Tegenwoordig is het "warme dak" het meest gebruikte type. Hierbij komt de dakafdichting dadelijk op de isolatielaag te liggen zonder een luchtspouw. Dit type is goedkoper dan het omgekeerde dak en heeft het voordeel dat de dakvloer door de isolatielaag beschermd wordt tegen sterke temperatuurschommelingen waardoor het risico van scheuren in de dakvloer kleiner wordt. Verder is het plaatsen van de isolatie in hoeken eenvoudiger en is de kans op plasvorming en dus algengroei veel kleiner, mits een correcte plaatsing. Er moet zeker de nodige aandacht besteed worden aan de kwaliteit en de goede plaatsing van het dampscherm. Dit zorgt ervoor dat de waterdamp van een onderliggend verwarmd vertrek niet tot aan de afdichting komt. Anders kan je condensatie krijgen in dat isolatiemateriaal, hetgeen een negatieve invloed heeft op de isolatiewaarde. Dit dampscherm moet steeds aan de warme zijde van de isolatie geplaatst worden. Het spreekt voor zich dat de afdichtingslaag bij een warm dak meer blootgesteld is aan de weersinvloeden dan bij een omgekeerd dak waarbij de afdichting beschermd wordt door de isolatielaag. Tenzij bij een uitvoering van een losliggend systeem met daarboven een ballastlaag. Daarom moet zeker op een warm dak de afdichtingslaag van een degelijke kwaliteit zijn en goed beschermd tegen de werking van UV-stralen (bijvoorbeeld door een laag kiezel). Een regelmatig nazicht is aangewezen. Wees ook voorzichtig met over het dak te lopen, want dit houdt risico's in op mechanische beschadigingen.  Het omgekeerde dak Op een omgekeerd dak legt men bovenop de isolatielaag een schutlaag die de isolatie beschermt tegen windzuigkrachten, temperatuurschommelingen en UV-stralen. Een omgekeerd dak telt minder lagen en is dus eenvoudiger dan een warm dak. Bovendien is een bijkomend dampscherm overbodig. De waterdichte dakafdichting onder de isolatielaag vervult immers de functie van dampremmende laag. Door de plaatsing van een isolatielaag boven de dakafdichting wordt de kans op condensatie aanzienlijk verminderd. Bij een omgekeerd dak kunnen de isolatieplaten ook bij slechte weersomstandigheden gelegd worden. Bij renovaties is een omgekeerd dak vaak een interessant alternatief. Je kan immers zonder veel problemen isolatie en een ballastlaag voorzien als de dakafdichting nog in goede staat is. Aan de andere kant is het wel zo dat defecten aan de afdichting moeilijker op te sporen zijn en dat hiervoor zowel de schutlaag als de isolatielaag verwijderd moeten worden. Een omgekeerd dak vergt een zwaardere onderstructuur en is doorgaans ook duurder dan een warm dak. Bovendien vergt dit systeem een iets grotere dakhelling. Een ander minpunt van een omgekeerd dak is dat je meer warmteverlies hebt bij dezelfde isolatiedikte dan bij een warm dak. Daarom moet men volgens bepaalde bronnen de theoretisch berekende isolatiedikte met 20 % verhogen in vergelijking met een warm dak. Bij een omgekeerd dak kunnen er ook problemen ontstaan met het ter plaatse houden van de isolatieplaten. Om dit te voorkomen dient men het door de fabrikanten opgelegde gewicht aan ballast te respecteren of isolatieplaten te gebruiken die al voorzien zijn van een cementlaag. Platen met tand en groef verminderen eveneens dat risico. De keuze van het type van plat dak heeft een weerslag op de keuze van het isolatiemateriaal. Bij een warm dak moet er isolatie gebruikt worden met een goede densiteit en een lage gevoeligheid voor krimp en uitzetting. Hiervoor komen onder meer polyurethaan, stijve platen mineraalwol, piepschuim, perliet, kurk en cellenglas in aanmerking. De isolatie van een omgekeerd dak moet dan weer beter bestand zijn tegen vocht. Hiervoor komt slechts één materiaal in aanmerking namelijk geëxtrudeerd polystyreen. .jpg)  Combinatie van dakisolatie en afschotlaag Naast de traditionele dakopbouw voor platte daken (hellingsbeton - isolatie - waterkering) bestaan er ook systemen waarbij de dakisolatie en de afschotlaag gecombineerd worden. Een voorbeeld daarvan vormen de isolatieplaten waarvan de bovenzijde in helling is afgewerkt. Voor eenvoudige dakvormen kan dit een interessant alternatief vormen. Er bestaat ook een systeem waarbij in een isolerende mortel op basis van polystyreenkorrels EPS-platen ingebed kunnen worden. Op de draagvloer wordt een laagje isolerende mortel aangebracht waarin de EPS-plaatjes geplaatst worden waarbij men voegen openlaat van enkele centimeters. Deze voegen worden ook gevuld met isolerende mortel en het geheel wordt bedekt met een toplaag, ook weer uit dezelfde isolatiemortel. Op die manier verkrijgt men een stevige ondergrond voor de waterkering. Dit werk kan ook uitgevoerd worden door doe-het-zelvers. |
1.7.2.3 Isoleren van zoldervloer
1.7.3 Muren
1.7.3.1 Volle
spouwmuur.
Spouw wordt volledig opgevuld met
isolatie.
Voordeel:
- Plaatsing is minder kritisch
- Geen kans op convectiestromen
Nadeel:
- Isolatie is in direct kontakt met het vochtig buitenspouwblad
- Bepaalde isolatieproducten worden langzaam vochtig
- Negatieve invloed op het isolerend vermogen
- Buitenspouwblad kan enkel opdrogen via zijn buitenzijde
- Buitenspouwblad mag noch geverfd, noch opgebouwd zijn uit dampdichte materialen
Af te raden bij:
- Sterk blootgestelde gevels (gevels hoger dan 25 meter)
- Gevels van gebouwen in de kuststreek hoger dan 8 meter
- Alle gevels van gebouwen gelegen langs het strand
- Bij sterk dampremmende gevels vb gevels afgewerkt met dampremmende verven of bij gebruik van geglazuurde gevelstenen.
Voordeel:
- Plaatsing is minder kritisch
- Geen kans op convectiestromen
Nadeel:
- Isolatie is in direct kontakt met het vochtig buitenspouwblad
- Bepaalde isolatieproducten worden langzaam vochtig
- Negatieve invloed op het isolerend vermogen
- Buitenspouwblad kan enkel opdrogen via zijn buitenzijde
- Buitenspouwblad mag noch geverfd, noch opgebouwd zijn uit dampdichte materialen
Af te raden bij:
- Sterk blootgestelde gevels (gevels hoger dan 25 meter)
- Gevels van gebouwen in de kuststreek hoger dan 8 meter
- Alle gevels van gebouwen gelegen langs het strand
- Bij sterk dampremmende gevels vb gevels afgewerkt met dampremmende verven of bij gebruik van geglazuurde gevelstenen.
1.7.3.2 Gedeeltelijke
spouwvulling
regen
buitenwoonvocht binnen
Spouw wordt niet volledig opgevuld met
thermische isolatie.
Voordeel:
- Isolatie is nooit in kontakt met het buitenspouwblad
- Bij inwendige condensatie treedt deze op aan de binnenzijde van het buitenspouwblad
- Isolatie komt nooit in kontakt met dit condenswater
- Buitenspouwblad kan sneller opdrogen, ten gevolge van de geventileerde spouw
- Gevel mag geverfd worden of uit een dampdichte steen bestaan
Nadeel:
- Uitvoering vraagt meer aandacht (vakmanschap)
- Kans op convectiestromen bij slechte plaatsing
Kortom:
Er wordt een perfecte isolatie gerealiseerd met behoud van alle spouwmuurfuncties.
Voordeel:
- Isolatie is nooit in kontakt met het buitenspouwblad
- Bij inwendige condensatie treedt deze op aan de binnenzijde van het buitenspouwblad
- Isolatie komt nooit in kontakt met dit condenswater
- Buitenspouwblad kan sneller opdrogen, ten gevolge van de geventileerde spouw
- Gevel mag geverfd worden of uit een dampdichte steen bestaan
Nadeel:
- Uitvoering vraagt meer aandacht (vakmanschap)
- Kans op convectiestromen bij slechte plaatsing
Kortom:
Er wordt een perfecte isolatie gerealiseerd met behoud van alle spouwmuurfuncties.
1.
EUROWALL
8. Isolerende bouwsteen
2. Binnenspouwblad 9. Buitenspouwblad
3. Binnenpleister 10. Open stootvoeg
4. Waterkerende laag 11. Isolatieclip
5. Betonnen afdeklaag 12. Spouwhaak
6. EUROFLOOR 13. Luchtspouw
7. Betonvloer 14. Uitzetstrip / vloer
2. Binnenspouwblad 9. Buitenspouwblad
3. Binnenpleister 10. Open stootvoeg
4. Waterkerende laag 11. Isolatieclip
5. Betonnen afdeklaag 12. Spouwhaak
6. EUROFLOOR 13. Luchtspouw
7. Betonvloer 14. Uitzetstrip / vloer
1.7.5 Ramen en deuren
Dubbele
beglazing
Ook als uw ramen en kozijnen nog niet aan vervanging toe zijn, kan het toch rendabel zijn om enkel glas te laten vervangen door isolerend glas. Dubbele beglazing verhoogt bovendien het wooncomfort en werkt inbraakwerend.
De mogelijkheden
Er zijn verschillende mogelijkheden om uw ramen te isoleren:
• Gewoon dubbel glas
• Voorzetramen
• HR+ glas
• HR++ glas
Dubbel glas bestaat uit twee (soms drie) glasplaten met daartussen een ruimte, de zogeheten spouw. Een spouwbreedte van 15 millimeter geeft de beste isolerende werking. De spouw van gewoon dubbelglas is gevuld met droge lucht. Tussen de glasplaten van HR+ en HR++ glas zit het voornoemde edelgas, meestal argon. Edelgassen isoleren beter dan gewone lucht. Aan de binnenzijde van HR glassoorten zit ook een coating dat het isolerend vermogen nog meer verbetert. De coating weerkaatst namelijk de warmte, maar laat het zonlicht grotendeels door.
Let op
Het aanbrengen van isolerende beglazing - met name HR++ glas - kan leiden tot
condensvorming op koude vlakken in huis. Denkt u hierbij aan bijvoorbeeld de
binnenzijde van een ongeïsoleerde buitenmuur of dak. Het risico is vooral groot
als de ventilatie van de woning onvoldoende is.
Dichtingen
Zorg ervoor
dat alle dichtingen zijn aangebracht, zowel de dichtingen tussen vleugel en
kader als de dichtingen van kader met muur.
1.8 Herhalingsvragen:
Isolatie
- Leg uit: warmtetransmissie.
- Volgens welke 3 vormen kan
warmte-energie zich verplaatsen?
- Geef de definitie van
warmtegeleidbaarheidscoëfficient.
- Wat is het verschil tussen
thermische en akoestische isolatie?
- Wat zijn de 2 hoofdregels wanneer
we gaan isoleren?
- Leg a.d.h.v. een schema kort uit
hoe we een hellend dak, plat dak en een zoldervloer gaan isoleren.
(Eventueel met schets)
- Leg het verschil uit tussen
volledige spouwvulling en gedeeltelijke spouwvulling (voordelen, nadelen,
...)
- Teken een doorsnede van
vloerisolatie en benoem de onderdelen.
- Wat zijn de 2 belangrijkste
onderdelen aan een raam inzake isolatie?
